Kaktüs Çoğaltma Yöntemleri

Kaktüs Nasıl Çoğaltılır?

Kaktüsler birçok farklı yöntemle çoğaltılabilir. Çoğaltma yöntemleri çelikle, rizomlu bitkilerin yan sürgünleri ve çelikleri ile, tohum ile, aşı ve kökten ayırma başlıkları altınca incelenebilir. Çelik, kökten ayırma ve rizomlu bitkilerin yan sürgünleri ve çelikleri en kolay yöntemlerdir, ancak tohum ile üretim ve aşı yapma en zor olanlarıdır. Ancak kaktüs çoğaltma yöntemi, türlere bağlıdır. Örneğin buz çiçeği ve yılbaşı kaktüsleri, gövde çelikleriyle en iyi şekilde çoğaltılır. Her yöntemde, köklendirmeyi gerçekleştirmek için birçok farklı yolu vardır.

Kaktüs Çoğaltma Yöntemleri

Kaktüsler, çeşitli yöntemlerle çoğaltılabilen dayanıklı ve ilginç bitkilerdir. Her bir yöntem, farklı kaktüs türlerine uygun olabilir ve farklı zorluk dereceleriyle birlikte gelir. Kaktüs çoğaltma işlemi, bitki yetiştiricileri için keyifli bir etkinlik olabilir ve yeni bitkiler elde etmek için harika bir yoldur.

1. Çelikle  Çoğaltma

Kaktüsler, çelikler yardımıyla da kolayca çoğaltılabilirler. Çelik ile kaktüs çoğaltma, bitkinin ana gövdesinden ya da yapraklarından alınan küçük parçaların köklendirilerek yeni bir bitki haline getirilmesini içerir. Bu yöntemle kaktüslerin genetik özellikleri korunarak, aynı özelliklere sahip yeni bitkiler üretilebilir.

Çelik ile kaktüs çoğaltma işlemi, genellikle gövde, yaprak veya kök çelikleri olmak üzere üç farklı şekilde yapılabilir. Gövde çelikleri, bitkinin gövde kısımlarından kesilerek alınır. Yaprak çelikleri, bitkinin yapraklarından kesilerek alınır. Kök çelikleri ise bitkinin köklerinden kesilerek alınır.

• Gövde çelikleri

Kaktüslerin gövde kısımlarından kesilerek alınan küçük parçalara gövde çelikleri denir. Gövde çelikleri, ana bitkinin gövdesindeki sağlıklı bir bölümün kesilerek alınmasıyla elde edilir. Türlere göre değişiklik gösterse de genelde; kesilen çeliklerin en az 2-3 yaprağı (varsa) veya 2-3 gözü (boğumu) olması gerekmektedir.

Gövde çelikleri hazırlanırken, kesici aletlerin temiz ve keskin olması çok önemlidir. Kesici aletlerin sterilize edilmesi, çeliklerin enfeksiyon kapmasını engeller. Gövde çelikleri, ana bitkinin en alt kısımlarından (türe göre değişir) kesilerek alınmalıdır. Kesilen çeliklerin sapı düzgün ve keskin bir açıyla kesilmelidir. Çeliklerin kesildiği kısımlar, birkaç saat/gün güneş ışığından uzakta bekletilerek yaralarının iyileşmesi sağlanmalıdır.

Hazırlanan gövde çelikleri, köklendirme için uygun bir ortama dikilir. Gövde çelikleri, 4-6 hafta içinde köklenir ve yeni bir bitki haline gelir.

• Yaprak çelikleri

• Kök çelikleri

2. Yan Sürgünler ve Soğancıklar İle Çoğaltma

Bazı kaktüsler, soğancıklar ve yan sürgünlerle çoğaltılabilir. Bazı agave ve aloe türleri, çiçek saplarında soğancıklar oluşturur. Bunlar, sıcak havalarda çıkarılıp köklendirilebilir. Bazı bitki sürgünleri ise genellikle köklü genç yavrular taşırlar; bunlar genellikle kış aylarında yetiştirilir ve pomza karışımında köklendirilebilirler. Yuvarlak yapılı kaktüslerde ise köksüz sürgünler veya “yavrular” bulunur; eğer köklenmemişse, pomza karışımında köklendirilebilirler, köklendikten sonra aynı yetiştirme karışımına göre saksılanabilirler. Sürgünler ana bitkiden kolayca çekilebilir veya kesilebilir. Bu sürgünler de birkaç gün kurumaya bırakılmalıdır. Ana bitki, sürgünlerin çıkarılmasından da yararlanabilir, çünkü sürgünler ana gövdeden besin çekerler. Mükemmel bir karışım, 1 parça saksı toprağı, 1 parça kırma kum veya vermikulit ve 1 parça pomza taşıdır. Bu karışım, mükemmel bir drenaj sağlar.

Yan sürgünleri ve çelikleriyle kaktüs çoğaltma, doğru teknikler kullanıldığında oldukça başarılı bir yöntemdir. Sürgünlerin çıkarılması veya çeliklerin hazırlanması sırasında steril bir bıçak veya makas kullanmak önemlidir. Ayrıca kaktüs köklendirme sırasında nemli ancak aşırı sulanmamış bir ortam sağlamak da önemlidir. Çoğaltma işlemi başarılı olduğunda, yeni bitkilerde özellikle sürgünlerin sayısı arttıkça, güzel bir görüntü oluşturulabilir.

• Yan Sürgünlerin Ayıklanması ve Köklendirilmesi

Bazı agave ve aloe türleri ana bitkiye yakın yada bitişik yavrular verebilir. Bu yavrular bitkinin rizom benzeri sürgünlerinden kök salar. Eğer oluşan yavru köklenmiş ise direk saksıya alınabilir. Yeterli kök oluşumu yoksa uygun bir ortama dikilerek köklenmesi beklenir.

• Çeliklerin Hazırlanması ve Köklendirilmesi

Bir çok yuvarlak kaktüs türü gövre üzerinde yada kök kısmında yavru bitkiler oluşturur. Genelde köksüz olan bu yavrular keskin bir makas veya bıçak ile çıkartılır. Mühür yapana kadar yada yeterince kuruyana kadar bekletilmelidir. Daha sonra bitkiye uygun toprak karışımı hazırlanarak bu ortamda köklendirme yapılır.

3. Tohumla Çoğaltma

Tohumla kaktüs çoğaltma, diğer yöntemlere göre daha zahmetli bir işlemdir, ancak çeşitli türlerin korunması ve çoğaltılması için önemlidir. İşte tohumla kaktüs çoğaltma için adım adım yapmanız gerekenler:

• Tohum Toplama ve Hazırlama

Kaktüslerin çiçek açtığı dönemlerde tohumlar oluşur. Bu tohumlar, birkaç gün içinde toplanmalıdır. Tohumları toplarken, steril bir bıçak veya cımbız kullanarak, olgun ve sağlıklı tohumları seçin. Seçilen tohumlar, bir kağıt havlu üzerinde güneşte kurutulmalı ve ardından temiz bir kapta saklanmalıdır.

• Tohumların Toprakta Yetiştirilmesi

2. Toprağı hazırlamak için uygun oranda torf, kum ve perlit karışımı yapabilirsiniz. Toprak karışımını küçük bir çömlek veya plastik kaseye koyun ve hafifçe bastırın. Ardından tohumları toprak üzerine serpin ve hafifçe bastırın. Tohumların üzerini ince bir tabaka toprak ile örtün ve suyunu verin. Kapak veya poşetle kapatın ve sıcak bir yere yerleştirin.

Tohumların çimlenmesi için toprak sıcaklığı 20-25 derece olmalıdır. İlk filizlerin görünmesi birkaç hafta sürebilir. Tohumların nemli kalması çok önemlidir, ancak fazla su vermek tohumların çürümesine neden olabilir. Tohumlar filizlendikten sonra, poşeti veya kapaklı kapları çıkartabilirsiniz. Filizler yavaş yavaş büyürler ve birkaç ay içinde büyük bir boyuta ulaşırlar.

Tohumla kaktüs çoğaltmak, sabır ve dikkat gerektiren bir işlemdir, ancak sonuçları oldukça tatmin edicidir. Yeni bitkilerinizi dikkatle yetiştirin ve bakımını ihmal etmeyin.

4. Aşı Yoluyla Çoğaltma

Aşı yoluyla kaktüsün çoğaltması, iki farklı kaktüs bitkisinin birleştirilmesiyle yapılır. Bu yöntem, iki bitkinin özelliklerini birleştirerek daha güçlü bir bitki elde etmek için kullanılır. İki bitki arasında aşı yapılırken, ana bitki kökleri üzerine alt bitki aşılanır ve iki bitki birleştirilir.

• Ana Bitki ve Alt Bitki Hazırlama

• Aşı için ana bitki (kalem), sağlıklı ve güçlü bir bitki seçilmelidir. Alt bitki ise (anaç), aşılanacak ana bitki ile aynı türe sahip olmalıdır. Alt bitki, ana bitkinin köklerinin üzerine aşılanır. Bunun için ana bitkinin köklerine bir kesik yapılır ve alt bitkinin kesilen yüzeyi ile ana bitkinin kesilen yüzeyi birleştirilir. Ayrıca, alt bitkinin kesilen yüzeyinin iyice temiz ve sağlıklı olması önemlidir.

• Aşılama Tekniği ve Bakımı

Aşılama yapılacak zaman, ana bitkinin büyüme mevsiminde yapılması önerilir. Bu, aşılanın bitkinin hızla iyileşmesi için en uygun zaman dilimidir. Aşı yapmadan önce, aletlerin temiz ve steril olması önemlidir. Bunun için aletlerin, alkol veya ateşte sterilize edilmesi önerilir.

Aşı yapılırken, alt bitkinin kesik yüzeyi ile ana bitkinin kesik yüzeyi birleştirilir ve birleştirilen bölge sıkıca bağlanır. Bu, hava almayacak şekilde yapılmalıdır. Aşılama sonrası bitki, aydınlık bir yere konulmalı ve yaklaşık 3 hafta boyunca nemli tutulmalıdır. Bu süre içinde bitkinin toprağı kurumamalıdır.

Aşı başarılı olduğunda, alt bitkinin büyümesi duracaktır ve ana bitkinin üzerinde yeni sürgünler gözlemlenecektir. Yeni sürgünlerin büyümesini sağlamak için, bitki aydınlık bir ortamda ve düzenli olarak sulanarak bakılmalıdır.

5. Kökten Ayırma Yoluyla Çoğaltma

Kökten ayırma, kaktüs çoğaltmak için en kolay yöntemlerden biridir. Ana bitki, köklerinin yakınında oluşan yavru kaktüsleri üretebilir. Bu yavruların yetişkin hale gelmesi ve ayrılması birkaç yıl alabilir. Ancak ayrılmaları kolaydır ve yeni bitkilerin sağlıklı kök sistemleri olduğundan emin olmak için doğru şekilde ayrılması önemlidir.

• Ana Bitkinin Bölünmesi

Ana bitkiyi kökünden ayırmadan önce, onu birkaç gün önceden sulayarak toprağın nemli olmasını sağlayın. Daha sonra, ana bitkiyi dikkatlice çıkarın ve toprağından temizleyin. İyi gelişmiş köklere sahip yavruları bulun ve onları ana bitkiden ayrılmaya hazır olana kadar bekletin. Yavruları keskin bir bıçak veya çift başlı bir testere kullanarak ana bitkiden ayırın.

• Yeni Bitkilerin Bakımı ve Yetiştirilmesi

Yeni Bitkilerin Bakımı ve Yetiştirilmesi: Yeni bitkileri ayrı bir saksıya, taze toprağa ve drenaj malzemesine yerleştirin. Toprağı sulayın ve ilk hafta boyunca yarı gölgede tutun. Daha sonra bitkileri tam güneş ışığı alan bir yere taşıyabilirsiniz. Yeni bitkilerin toprakları nemli tutulmalı, ancak aşırı sulamaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca bitkilerin kök sistemlerinin sağlıklı olmasını sağlamak için iyi bir drenaj malzemesi kullanın.

Kökten ayırma yöntemi, birçok kaktüs türü için uygun olsa da bazı türler için uygun değildir. Bazı kaktüslerde kök sistemleri birbirine çok sıkıca bağlıdır ve ayrılması bitkinin ölmesine neden olabilir. Bu nedenle, kaktüsün çoğaltılması için bu yöntemi kullanmadan önce araştırma yapın ve doğru türü seçtiğinizden emin olun.

Kaktüslerin çoğaltılması için farklı yöntemler uygulayan kaktüs severlerde var. Sosyal medyada, suda kaktüs köklendirme yapıldığına dair videolar görmek mümkün.